İZMİR; Foça (Phokaia)

Ülkemizin her yerinde olduğu gibi Foça’da; insanların acımasız, kıymet bilmez ve hırslarının karşısında direnmeye çalışan nadir yerlerden birisidir. Adı her ne kadar Eski Foça olsa da asla eskisi gibi olmayacağı kesin. Ulaşımın kolaylaşması, insanların hoyratça doğa ve çevreyi tahrip etmesi ve betonlaşma güzelim yerleri hızla yok ediyor. Savaşlara, depremlere, yangınlara binlerce yıldır karşı koymuş bu ilçe şimdi akın akın gelen insanların saldırıları karşısında çaresiz. Buna rağmen elimden geldiğince Karataş efsanesindeki aşk ile Foça’yı anlatmaya çalışacağım.

  Foça sakin ve huzurlu tatil yapmak isteyenler için uygun bir yerdir. (Şimdilerde hafta içi bu tanıma çok daha uygun oluyor, hafta sonları kesinlikle uzak durun). Eski Foça’dan, Yeni Foça’ya uzanan yaklaşık 20 km.Kıyı şeridinde şirin ve huzurlu tatil köyleri, kamp alanları vardır.

Foça,yı öncelikle karadan gezme ile başlayalım;

    İzmir iline bağlı bir ilçe olan Foça, İzmir’ e 70 km’ lik bir kara yolu mesafesindedir. İzmir’ in kuzeyinde bir yarım ada üzerinde kurulmuş olup karşısında İncir, Orak ve Fener Adaları bulunmaktadır. Yeni Foça’ya doğru kıyı şeridinden ilerledikçe irili ufaklı diğer adaları da görmek mümkündür.  Foça (Phokaia) adını şehri çevreleyen adalardaki foklardan almıştır,tarihi İ.Ö. 11. Yüz yıla dayanır ve Aiollar tarafından kurulmuştur. İ.Ö. 9.Yüz yılda İon yerleşimiyle Foça bölgenin parlayan yıldızı olmuştur.Mühendislik konusunda çok ileri olan Phokaia’ lılar gemi ve denizcilikteki hünerleri ile Ege, Akdeniz ve Karadeniz’e açılarak çok sayıda koloniler kurmuşlar,imal ettikleri 50 kürekli ve 500 yolcu alan gemileri ile ticaret ve savaşlarda üstünlük sağlamışlardır. Foça’lıların tarihte kurdukları kolenilerin önemli olanlarından bazıları ; Lampsakos (Lapseki,Çanakkale),Methymna (Midilli adası, Molyvoz), Amysos (Samsun), Elea (Güney İtalya, Velia), Massalia (Güney Fransa, Marsilya), Ampuria (İspanya). Daha sonra Pers istilası ile son bulan bu devir, Büyük İskender’in, Anadolu’ya girmesi Pers istilasını sonlandırmıştır. Sırası ile Seleukoslar,Bergama Krallığı ve Romalıların egemenliklerine geçmiştir. 1300 lü yıllarda Anadolu Türk’lerin eline geçince yeniden liman kenti olarak değer kazanmıştır. Foça tarihi çok eski olmasına rağmen savaşlar,depremler gibi sebeplerden tarihi eser ve kalıntıların şu andaki yerleşimin altında kaldığı düşünülmektedir.Son yüz yılda Arkeolojik çalışmalar hız kazanmış ve devam etmektedir.

 Tekrar günümüze dönersek Foça merkezi balık restoranları, kafe ve hediyelik eşya dükkanlarının çoğunlukta olduğu,ara sokaklarında taş evlere denk gelebileceğiniz güzel bir ortam. Tarihi yerler olarak gözlegörülür Foça kalesi,sur ve beşkapılar,Fatih camii,Kayalar Camii,Yel değirmenleri, Osmanlı mezarlığı yer almaktadır.

 Foça merkezinin dışına çıktığımızda; Pers Anıt Mezarı, Athena tapınağı kazı alanı,Kybele Açık hava tapınağı kazı alanı, tiyatro, Arkaik duvar&Heradot duvarı kazı alanı, Dış kale, Taş ev ve Şeytan hamamı bulunmaktadır.Ayrıca her yerde eski Rum evi kalıntıları görebilirsiniz. Eski Foça’dan, Yeni Foça’ya doğru sahil şeridinden ilerlediğimiz de tatil köyleri, kamp alanları ve bakir koyları göreceksiniz. Fotoğraf çekmeyi sevenler çok güzel manzara ve doğa fotoğrafları yakalayabilirler.Yürüyüş yapmayı sevenler için de iyi bir parkur olduğunu söyleyebilirim.Fakat bisiklet ile yapılacak geziler için aynı şeyi söylemek zor.Yol tek gidiş tek geliş ve virajlı.Dikkatsiz ve hız yapan araç sürücüleri, bisiklet ve motor sürücüleri için tehlike oluşturmaktadır.Yol kenarları mıcırlı bir tarafı uçurum bir tarafı da kayalık olması kenarlara kaçma imkanı bırakmamaktadır.Çadır hayatını ve kamp yapmayı sevenler için bu bölge çok ideal.Dalış yapmayı ve balık tutmayı sevenler de mükemmel bir ortam bulacaklardır.

 Foça’yı bir de denizden görelim,

Foça merkezde tur tekneleri bulunmakta; bu tekneler genelde Akdeniz fokları koruma ve yaşam alanı olan Siren kayalıkları,Hayırsız ada,Ayani koyu ve Fener adası civarına turlar düzenler.Koy ve ada civarlarında 30 ve 60 dakikalık yüzme molaları verirler akvaryum temizliğindeki bu bölgelerde şanslıysanız Akdeniz foku ve yunus balıklarını görebilirsiniz.Ayrıca tur teknelerinde Siren kayalıkları efsanesi,diğer efsaneler ve Foça tarihi hakkında bilgilerde verilmektedir. Tekne turları kalabalık olduğu için bazen keyfiniz kaçabilir,rahatsız olabilirsiniz.Benim tavsiyem sevdiğiniz insanlar ile bir grup oluşturup tekne kiralayarak çok daha rahat ve keyifli bir gezi yapabilirsiniz.Hatta dahada ileri gidelim kaptan ile anlaşırsanız Güvercin adası,Kartdere koyu, Aslan burnu hattınıda tura ekletebilirsiniz.İmkanınız varsa Yeni Foça’ya kadar harika yerler göreceksiniz.

 Balık tutmayı sevenler için de tekne turları bulunmakta fakat yaz sezonu bitiminde bu organizasyonlar daha yoğun olmaktadır.Küçük balıkçı kayıkları ilede anlaşıp balık tutmaya gidebilirsiniz.

YEME-İÇME YERLERİ

  Çanakkale yolu üzerinde ve Eski Foça yoluna döndüğünüzde bir çok serpme kahvaltı yerleri bulunmakta ayrıca aynı hat üzerinde Bağarası’na kadar olan bölümde et mangal üzerine bir çok yer vardır.Foça’nın içine geldiğimizde balık restoranları ağırlıklı,ev yemekleri ve kahvaltı salonlarıda mevcuttur.Foça balık ve ot salataları konusunda farklı tatlara sahiptir.Mevsiminde yoğurtlu gopez balığınında tadına bakmakta yarar var.

Yoğurtlu gopezi kesinlikle kendiniz yapmayı denemeyin, balığın çok taze olması gerekiyor.

 Eski Foça ve Yeni Foça’da çok iyi dondurma yapan yerler bulunmakta;yaz günlerinde sıra beklerseniz kaliteli dondurma lezzetleri tadacağınızı söyleyebilirim.

Yeni Foça bölgesine geçtiğinizde, Kozbeyli köyünde dibek kahvesi içmeden geçmeyin.

Foça ve çevre köylerinde Foça domatesi,Seyrekköy kavunu,Seyrekköy sucuğu,Bağarası sucuğu beğenebileceğiniz lezzetlerdendir.

   Foça’nın gerçek sahipleri yaşca büyük yerli halkından insanlar ile muhabbet etme şansınız olursa bu sizin için en büyük kazanç olacaktır.

Eğer ki Foça’yı tanıdıktan sonra bu sohbetleri etme şansınız olursa ne dediğimi dahada iyi anlarsınız.